Stres stał się nieodłącznym elementem naszego życia codziennego, szybkie tempo, presja społeczna i zawodowa sprawiają, że coraz trudniej jest nam zidentyfikować moment, w którym zdrowy poziom napięcia i motywujące wyzwania przeradzają się w chroniczny stres i drenujące nas obciążenie. Normalizacja stresu, czyli stoniowy proces przyzwyczajania się do niego, jako nieodłącznego elementu codzienności, ma swoje głębokie konsekwencje, szczególnie w życiu zawodowym.
Jest jeszcze jeden istotny element, który sprawia, że przewlekły stres uznajemy za naturalny element życia, z którym musimy się pogodzić. Uznajemy stres za czynnik zewnętrzny, na który nie mamy wpływu, a przecież stres nie jest sytuacją, która nam się przydarza, ale naszą reakcją na to, czego doświadczamy. To ważne rozróżnienie, bowiem taka perspektywa oddaje w nasze ręce odpowiedzialność za poradzenie sobie ze stresem.
Uzależnieni od stresu
Wysoki poziom napięć i brak efektywnych metod radzenia sobie ze stresem sprawiło, że wiele osób wykształciło mechanizmy normalizujące. Nauczyliśmy się ignorować wczesne oznaki stresu i niezdrowego napięcia emocjonalnego. Także społecznie uzasadniliśmy i nauczyliśmy się postrzegać stres jako naturalny element funkcjonowania.
Nie pomagają w tym powszechne opinie, że „bez stresu nie ma postępu” czy „stres to naturalna część sukcesu”. Takie podejście prowadzi do tego, że ludzie stopniowo ignorują sygnały ostrzegawcze wysyłane przez ciało, co skutkuje przyzwyczajeniem do wysokiego poziomu napięcia. To z kolei utrudnia rozpoznanie momentu, w którym stres przekracza granice zdrowego funkcjonowania i zaczyna być destrukcyjny.
Warto pamiętać, że na poziomie fizjologicznym nasz organizm pozbawiony zdrowych i sprzyjających mechanizmów redukcji stresu przyzwyczaił się do wysokiego poziomu kortyzolu. To sprawia, że nawet w rzadkich chwilach oddechu czy relaksu zaczynamy odczuwać niepokój czy napięcie w obawie przed tym, co ma się wydarzyć. To nasze ciało domaga się dziennej stresowej mieszanki hormonalnej, do której nawykło.
Skutki chronicznego stresu
Wydaje się, że o skutkach stresu mówi się dużo, szczególnie w takich miesiącach jak kwiecień – gdy na całym świecie promuje się świadomość stresu. Mamy więc jakiś poziom świadomości dotyczący skutków, jakie niesie stres, szczególnie w życiu zawodowym.
Jednak chroniczny stres jest jak cicha epidemia, która nie tylko podstępnie niszczy zdolności organizmu do regeneracji i prawidłowego funkcjonowania, ale też usypia naszą czujność na wczesne objawy utruniając powrót do równowagi i dobrostanu. Stres sprawia, że mądrzy, świadomi ludzie podejmuję głupie decyzje np. bagatelizują potrzebę szukania pomocy lub uczenia się efektywnych sposobów redukcji stresu, który działa tak, jak każde uzależnienie.
Często więc nieświadomie narażamy się na długotrwałe funkcjonowanie w stanie stresu, który możemy też nazwać stanem przetrwania. A ten prowadzi do szeregu problemów fizjologicznych: od tych sercowo-naczyniowych, przez problemy z układem odpornościowym czy trawiennym, a z czasem do zaburzeń psychicznych jak niepokoje, lęki czy depresja.
Nie pozostaje to bez wpływu na efektywność wykonywanej pracy. Eksperci z Instytutu HeartMath badają wpływ stresu oraz związanych z nim emocji i wskazują na wiele skutków życia w stresie, o których na ogół nie myślimy, m.in.:
- obniżona wydajność pracy i motywacja do działania,
- zmniejszona kreatywność i zdolność do rozwiązywania problemów,
- upośledzona zdolność podejmowania decyzji,
- problem z koncentracją i podatność na konflikty.
To wszystko przekłada się na mniejszą efektywność i niższą jakość życia zawodowego.
Jak zarządzać stresem?
Rozpoznawanie i zarządzanie stresem jest kluczowe dla zachowania zdrowia i dobrostanu. Często słyszymy, że należy regularnie dokonywać autooceny swojego poziomu stresu oraz wprowadzać techniki relaksacyjne do codziennej rutyny. Ale jak dokonać autooceny poziomu stresu?
Zachęcam do odpowiedzenia sobie na kilka ważnych pytań, jakie stawiają autorzy artykułu “Stress Test”
Niski poziom stresu:
- czuję się dobrze
- Potrafię się zrelaksować
- Rekreacja ruchowa sprawia mi przyjemność
- Rosnące ciśnienie poprawia moją wydajność
- Moje myślenie jest jasne i łatwo się uczę
- Potrafię powiedzieć „nie”Inni postrzegają mnie jako osobę, która potrafi się dostosować i jest dostępna
- Inni postrzegają mnie jako osobę pełną energii i odnoszącą sukcesy
Umiarkowany poziom stresu:
- Czuję się nakręcony, nadpobudliwy i niespokojny
- Mam tendencję do podejmowania pochopnych decyzji, ale popełniam błędy
- Czuję się nadmiernie obciążony, ale nadal mogę powiedzieć „Nie”
- Często czuję się zmęczony, ale podejmuję kroki, aby odzyskać siły
- Często staram się wycisnąć ze swojego działania coś więcej
- Dyscyplina, sprawność fizyczna, presja społeczna i stymulatory odgrywają większą rolę w mojej efektywności
- Mój sen jest w miarę wystarczający
- Inni postrzegają mnie jako osobę zmęczoną, ale odnoszącą sukcesy
Wysoki poziom stresu:
- Często tracę perspektywę
- Czuję się rozdrażniony i zdenerwowany
- Regularnie narzekam i marudzę
- Pracuję dłużej, ale robię mniej
- Moja równowaga dom/praca jest zaburzona
- Powtarzają się drobne dolegliwości np. bóle
- Nie myślę już tak jasno jak kiedyś
- Mam problemy ze snem
- Czuję się, jakbym działał w trybie przetrwania
Osobom, które chciałyby się bliżej przyjrzeć poziomowi stresu i zbadać swój stan w tym zakresie, polecam zapisanie się do udziału w darmowym badaniu poziomu stresu i dobrostanu SWBA → https://forms.gle/ELPoJH8RYokLtFYk6.
Istnieje wiele skutecznych technik pomagających w relaksacji i budowaniu odporności na stres. Każdy jest też w stanie te najprostsze włączyć do codziennej rutyny, jak np. regularny ruch na świeżym powietrzu, spacer, czy słuchanie relaksującej muzyki.
Ale co zrobić, gdy poziom stresu jest tak duży, że skutecznie utrudnia nam funkcjonowanie i pracę, a proste działania nie pomagają?
Tu szczególnie istotna jest nauka regulacji emocji i rozwijanie rezyliencji emocjonalnej. Świetne wyniki w tym zakresie osiągają specjaliści uczący treningu HeartMath®. Jego techniki, oparte na badaniach naukowych, pomagają regulować stan fizjologiczny organizmu w taki sposób, by trudności codziennego życia stawały się co najwyżej wyzwaniem, a nie permanentnym stresem dla organizmu.
Trening HeartMath® to metoda opracowana przez amerykańskich najukowców z Instytutu HeartMath®. To organizacja badawcza, która od lat bada wpływ emocji na zdrowie fizyczne i psychiczne. Metoda HeartMath® bazuje na technikach biofeedbacku serca, co oznacza, że jej adepci uczą się, jak regulować swoje serce i układ nerwowy za pomocą technik oddechowych i wizualizacji, aby poprawić swoją reakcję na stres. Trening ten pomaga w osiągnięciu stanu koherencji serca, co przekłada się na lepszą równowagę emocjonalną, zwiększenie odporności na stres, poprawę koncentracji i ogólnego samopoczucia. Techniki HeartMath® są łatwe do zastosowania w codziennym życiu i mogą być wykorzystywane przez każdego, kto chce nauczyć się lepiej zarządzać swoimi emocjami i reakcjami na stresowe sytuacje.
Jeśli twój poziom stresu jest tak wysoki, że utrudnia Ci funkcjonowanie i pragniesz nauczyć się skutecznie z tym radzić lub chcesz dowiedzieć się więcej o systemie HeartMath® zapraszam do kontaktu. Magdalena Grabala, email: magdalena@pokochajsiebie.pl